Μπορούμε να βρούμε έναν απλό όρο για το τί είναι ομορφιά; 
Ο Ψυχολόγος Δημοσθένης Κ. Παναγιώτου μας εξηγεί τι είναι ομορφιά!
Ζορίστηκα λίγο, αλλά κατέληξα πως δε ξέρω τί ακριβώς είναι όμορφο, αφού για τον καθένα μας μπορεί να είναι κάτι διαφορετικό. Μια όμορφη γυναίκα για τα δικά μου δεδομένα, λόγου χάρη, μπορεί να είναι μέτρια για κάποιον άλλον. Έτσι σκέφτηκα, πως κάτι που για τους πολλούς είναι όμορφο είναι συνήθως και συμμετρικό, αφού έχει αυτό που λέμε «ωραίες αναλογίες». Και η συμμετρία έχει αποδειχθεί επιστημονικά πως είναι ευχάριστη και ελκυστική για το ανθρώπινο μάτι, μια και ο λεγόμενος «μέσος λόγος» -έννοια την οποία πάσχισε ανεπιτυχώς και με δάκρυα να μου μάθει ο μαθηματικός μου στο λύκειο!- και η ύπαρξή του σε ένα σώμα προκαλεί την έκκριση ορμονών ευχαρίστησης κι ευεξίας σε αυτόν που το παρατηρεί.
Σε πανεπιστήμια των ΗΠΑ εφαρμόζεται μια τεχνική, κατά την οποία άνθρωποι επιλέγουν φωτογραφίες ανθρώπων μέσα από μια τράπεζα φωτογραφιών με κριτήρια εντελώς υποκειμενικά. Από τις φωτογραφίες που προτιμούν οι περισσότεροι, γίνεται μια επιλογή όσων έχουν βαθμολογία υψηλή και το τελικό αποτέλεσμα δείχνει, πως όλες οι επιλεγμένες εικόνες παρουσιάζουν απόλυτη συμμετρία στα χαρακτηριστικά των προσώπων που απεικονίζουν.
Πολλά ζώα επίσης επιλέγουν συντρόφους με κριτήρια τη συμμετρία κάποιων χαρακτηριστικών τους, όπως τα χελιδόνια για παράδειγμα. Τα θηλυκά επιλέγουν τα αρσενικά, εκείνα με την πιο συμμετρική διχάλα στην ουρά τους!
Τί συμβαίνει δηλαδή; Οι άνθρωποι που είναι πιο συμμετρικοί έχουν και μεγαλύτερη αξία ως υποψήφιοι σύντροφοι;
Κάποιοι επιστήμονες πιστεύουν, πως η συμμετρία είναι δείγμα ισχυρού ανοσοποιητικού συστήματος και πως η ομορφιά που προκύπτει από τη συμμετρία αυτή είναι σημάδι υγιών γονιδίων. Αυτό με τη σειρά του εκλαμβάνεται από όσους κι όσες ψάχνουν για σύντροφο ως ένδειξη, πως και οι απόγονοί τους θα είναι υγιείς και με περισσότερες πιθανότητες επιβίωσης. Αν και η θεωρία αυτή μοιάζει να εμπεριέχει Άριες καταβολές, εν τούτοις υποστηρίζεται από πολλές διαφορετικές έρευνες, που καταλήγουν παράλληλα, πως κάποια πρότυπα ομορφιάς ανά τους πολιτισμούς είναι παρόμοια.
Πάντα βέβαια υπάρχουν και οι επιστημονικοί αντίλογοι, οι οποίοι αναδεικνύουν όχι μόνο τις έντονες διαφορές στα διαπολιτισμικά πρότυπα για την ομορφιά, αλλά και τις διαφοροποιήσεις των προτύπων μέσα στις ίδιες κοινωνίες, ανάλογα με την ηλικιακή εξέλιξη. Έτσι π.χ., τα πρότυπα αρρενωπότητας, που θέτει μια γυναίκα για την επιλογή συντρόφου, όταν είναι στα είκοσι, γίνονται διαμετρικά αντίθετα, όταν η ίδια γυναίκα γίνει εξήντα.
Προτάσσοντας το κριτήριο της ομορφιάς με στόχο την επιλογή συντρόφου, κάποιες ψυχολογικές έρευνες μας δείχνουν, πως επιλέγουμε συνήθως συντρόφους με παρόμοιο επίπεδο ελκυστικότητας. Ακόμα όμως κι όταν αυτό δεν αποτελεί κανόνα, ο τρόπος που συμπεριφέρεται ένας άνθρωπος επηρεάζει το πώς αξιολογούν οι άλλοι την εξωτερική του εμφάνιση. Αυτό εξηγεί, πώς κάποιοι άνθρωποι, παρότι δεν ανήκουν στην ομάδα των κατά γενική ομολογία ελκυστικών ατόμων, έχουν επιτυχίες στο αντίθετο φύλο τέτοιες, που τους κατατάσσουν στη σφαίρα του μυθικού, όσον αφορά στην αναγνώρισή τους από τα άτομα του ίδιου φύλου. «Έχει δυνατό μπλα μπλα!» λένε για τους άντρες ή «είναι μπριόζα, έχει ταπεραμέντο!» λένε για τις γυναίκες, που έχουν δίπλα τους πολύ ωραίους συντρόφους, αν κι αυτοί ανήκουν στο μέσο όρο!
Αυτό όμως μας δείχνει κάτι σημαντικό: μήπως έχουμε υπερεκτιμήσει την ομορφιά ως προσόν αφαιρώντας τελικά από τη δική μας αξία κομμάτια, που πραγματικά μας ανήκουν; Μήπως θεωρούμε εσφαλμένα, πως οι ωραιότεροι από εμάς άνθρωποι αξίζουν περισσότερο από ό,τι εμείς; Μήπως επίσης το ότι ορισμένοι άνθρωποι μετριώτερης εμφάνισης από εμάς έχουν περισσότερες επιτυχίες στην επιλογή συντρόφου μας κάνει να πιστέυουμε, πως δεν προσπαθούμε αρκετά ή πως η μέθοδος με την οποία πλασάρουμε τον εαυτό μας είναι ελλειπής; Αν κάτι μας φταίει, μάλλον κάτι δεν κάνουμε καλά…
Ας ανακεφαλαιώσουμε όμως: η ομορφιά, λέει η επιστήμη, έχει αντικειμενικά κριτήρια. Έχει όμως διαφορετικό νόημα σε κάθε πολιτισμό, ακόμα κι αν σ’αυτούς συναντιούνται όμοια στοιχεία της. Αλλά και μέσα σε κάθε πολιτισμό τα κριτήρια διαφοροποιούνται, ανάλογα με τα χρόνια που βαραίνουν το ίδιο άτομο σε διαφορετική ηλικία. Μπερδεύτηκα… Τί συμβαίνει τελικά; Όλα, φίλοι μου, συνδέονται με το τί πιστεύουμε για τον εαυτό μας και πώς δείχνουμε αυτό που πιστεύουμε γύρω μας.
Πράγματι, η ομορφιά μας αξιολογείται πάντα από τρίτους, από ανθρώπους που βρίσκονται γύρω μας και των οποίων αδυνατούμε να επηρεάσουμε τις σκέψεις ή τις αποφάσεις. Εφόσον επομένως δεν μπορούμε να επηρεάσουμε τον δέκτη, θα πρέπει να επανασυντονίσουμε τον πομπό: Εμάς! Θα πρέπει να δούμε, πώς κάποιοι, από αυτούς που θεωρούμε μετριότητες, καταφέρνουν να έχουν την κοινωνική αποδοχή, που θα θέλαμε να είχαμε κι εμείς. Πώς καταφέρνουν να έχουν δίπλα τους συντρόφους με τα πρότυπα ομορφιάς, που θεωρούμε εμείς ελκυστικά. Πώς καταφέρνουν και έχουν μια καλύτερη ποιότητα ζωής. Η ευγένεια και η συναρπαστική προσωπικότητα δείχνουν να έχουν μεγαλύτερη κοινωνική βαρύτητα από μια καλή εμφάνιση.
Αποτάξτε τα πρότυπα ομορφιάς που καλλιεργούνται σήμερα, αφού κινούνται στους δρόμους που χαράζουν οι ερπύστριες της δικτατορίας του ωραίου, εκεί που «οι σέξυ φυσικές» του Δεληβοριά υποφέρουν σε εξώφυλλα. Δεν είναι αυτή η ομορφιά του ανθρώπου, αυτό είναι ένα στολίδι που φοριέται για κάποια χρόνια, μερικές φορές για πολλά κι άλλες για λίγα. Ένα φτιασίδι που χαλάει από το χρόνο, τις αρρώστιες, το άγχος.
Η πραγματική ομορφιά περνάει μέσα από την καλή φυσική κατάσταση, μέσα από ένα υγιές σώμα, που αντεπεξέρχεται με τον καλύτερο δυνατό τρόπο στις παγίδες που του στήνει ο χρόνος.
Η πραγματική ομορφιά είναι να φτιάχνουμε εμείς τα μοτίβα ένδυσης που μας ταιριάζουν, να φοράμε τα ρούχα μας κι όχι να προσπαθούμε να ταιριάξουμε εμείς σε αυτά. Η εικόνα μας βασίζεται πάνω σε μια συγκεκριμένη οστική δομή, που δημιουργεί ιδιαιτερότητες: έντονη περιφέρεια λόγω λεκάνης, κύφωση, λόρδωση, ρεβοποδία κλπ. Δεν είναι πάντα εύκολο ή εφικτό να αλλάζουμε την όψη μας λοιπόν. Αρκεί να ζούμε την καθημερινότητά μας, όπως ταιριάζει σε εμάς, να γελάμε με όσα μας χαροποιούν, να αγνοούμε όσα μας χαλάνε, να συναναστρεφόμαστε όσους θέλουμε, όταν το θέλουμε. Αρκεί να κοιτάμε στον καθρέφτη και να μένουμε ευχαριστημένοι με αυτό που βλέπουμε, αρκεί να μην κάνουμε όσα δε θέλουμε να μας κάνουν. Αρκεί να σεβόμαστε τον εαυτό μας, όσο θέλουμε να μας σέβονται οι γύρω μας. Η ομορφιά μας είναι ένας φάρος. Κάποια καράβια θα έρθουν να ξεκουραστούν, κάποια θα τον αποφύγουν. Σε κάθε περίπτωση όμως το φως του είστε εσείς. Λάμψτε, όπως σας αξίζει.
Βρείτε τον Ψυχολόγο Δημοσθένη Κ. Παναγιώτου στο:
Τηλ.: 6944257987 – 6984099670
mail: larisa.psychologos@gmail.com
FB: Δημοσθένης Παναγιώτου